sử ký liệt truyện (hạ)

“Biển Thước sang Tề, Tề Hoàn hầu coi ông như khách. Biển Thước vào triều kiến, nói: ‘Ngài có bệnh ở da, không chữa bệnh sẽ thêm nặng.’ Hoàn hầu nói: ‘Quả nhân không có bệnh.’ Biển Thước đi khỏi, Hoàn hầu bảo tả hữu rằng: ‘Thầy thuốc hám lợi, định lấy người không bệnh ra chữa để kể công’.

Năm ngày sau, Biển Thước lại vào yết kiến, nói: ‘Ngài có bệnh ở mạch máu, không chữa e càng thêm nặng.’ Hoàn hầu nói: ‘Quả nhân không có bệnh’. Biển Thước ra về, Hoàn hầu không vui…

Năm ngày sau, Biển Thước lại vào gặp, vừa thấy Hoàn hầu liền bỏ chạy. Hoàn hầu sai người hỏi nguyên do, Biển Thước nói: ‘Bệnh ở da, dùng thuốc chườm còn kịp; vào đến mạch máu, dùng kim châm còn kịp… Nay bệnh đã vào đến xương tủy, thần không xin được chữa nữa.’ Năm ngày sau, Hoàn hầu đổ bệnh, sai người triệu Biển Thước, Biển Thước đã trốn đi. Thế rồi Hoàn hầu liền chết.

Giả sử thánh nhân đoán trước được bệnh, có thể sai thầy giỏi chữa trị sớm, bệnh sẽ qua khỏi, giữ được mạng sống. Người ta có điều tức tối, nên bệnh tật nhiều; còn thầy thuốc có điều tức tối, cách chữa bệnh ít. Do đó bệnh có sáu dạng không chữa được: Kiêu ngạo phóng túng không bàn đạo lý, là bệnh thứ nhất không chữa được; coi nhẹ thân mình xem trọng của cải, là bệnh thứ hai không chữa được; ăn mặc vô độ không có chừng mực, là bệnh thứ ba không chữa được; âm dương hỗn loạn, khí tạng bất ổn, là bệnh thứ tư không chữa được; thân mình gầy yếu không dùng nổi thuốc, là bệnh thứ năm không chữa được; tin vào đồng cốt không tin thầy thuốc, là bệnh thứ sáu không chữa được. Có một trong các chứng đó, thì vô cùng khó chữa.” -Truyện Biển Thước